Itakumbukwa
kwamba tarehe 19 Februari 2014 Mwenyekiti wa Muda wa Bunge Maalum Pandu
Kificho aliteua Kamati ya Wajumbe ishirini yenye uwakilishi wa makundi
yote yanayounda Bunge Maalum kwa ajili ya kumshauri kuhusu Rasimu ya
Kanuni za Bunge Maalum.
Rasimu
ya kwanza ya Bunge Maalum iliandaliwa na Kamati ya Maandalizi chini ya
Katibu wa Bunge la Jamhuri ya Muungano na Katibu wa Baraza la
Wawakilishi Zanzibar (nakala yake niliwapa hapa: http://goo.gl/hEI4aw ).
Kazi
ya mjumbe ni kuwakilisha na kuwasilisha; katika kutekeleza wajibu huo,
jana 26 Februari 2014 tulikuwa na Semina ya Bunge Maalum kuhusu Rasimu
ya Pili ya Kanuni za Bunge Maalum toleo la 2014.
Katika
mjadala wa jana niliunga mkono mapendekezo ya rasimu katika sehemu ya
nne kuhusu kupunguzwa kwa mamlaka na madaraka makubwa ya Mwenyekiti wa
Bunge Maalum, tofauti na rasimu ya kwanza; sasa maamuzi ya mwenyekiti
hayatakuwa ya mwisho. Mjumbe asiporidhika anaweza kukata rufaa na pia
rasimu sasa inapendekeza kwamba mwenyekiti au makamu wanaweza kuondolewa
kwa kura ya kutokuwa na imani.
Niliunga
mkono kuruhusiwa kwa utaratibu wa kuwasilisha Taarifa ya Maoni Kinzani
(dissenting opinion); hii ni kwa sababu rasimu ya kwanza haikuwa na
utaratibu wa uwasilishaji bungeni wa hoja za wabunge, hoja zote ilikuwa
ni kamati. Njia pekee ya kuwezesha mawazo mbadala kuweza kufika katika
ukumbi wa Bunge kwa ukamilifu ukiondoa michango ya wabunge ni kupitia
Taarifa za Maoni Kinzani.
Utaratibu
huu utawezesha pia kufanya wajumbe walio wengi wenye msimamo
unaofafanana kuepusha uwepo wa maoni kinzani kwa kujadiliana na
kuridhiana na wachache wenye maoni ya msingi bila kujali idadi yao na
hivyo kujenga muafaka wa kitaifa. Taarifa ya Maoni Kinzani isiporuhusiwa
upigaji kura utatumika kwa haraka kupitisha msimamo wa wengi bila
kutafakari kwa kina mtizamo wa wachache ndani ya kamati ambao wakati
mwingine unaweza kuwa unawasilisha maoni ya wananchi wengi nje ya Bunge.
Nimeunga
mkono utaratibu wa kura ya siri kutumika kupitisha hoja za kamati na
masharti ya Rasimu ya Katiba ibara kwa ibara na hatimaye kupitisha
rasimu ya mwisho ya katiba. Mtizamo wangu wa awali ulikuwa ni kura kuwa
ya wazi kwa kuzingatia kwamba wajumbe ni wawakilishi. Hivyo, ni muhimu
wanaowawakilisha wakafahamu wawakilishi wao wamesimamia upande gani na
pia kuwezesha kila mjumbe kuwajibika kutokana na kura yake. Aidha, kura
ya wazi inaweza kudhibiti wajumbe dhidi ya ushawishi usio sawa (undue
influence) ikiwemo unaowezesha kuhusisha ufisadi kwa kuwa mjumbe
atajulikana wazi iwapo atakwenda kinyume cha maoni ya wananchi kwenye
masuala ya msingi kwa sababu ya ushawishi huo.
Kwa
kuzingatia mtizamo huo, nilipendekeza kwa wenzangu kwamba kura ziwe za
mchanyato/mchanganyiko; katika hatua ya kwanza ya kura kupigwa wakati wa
kupitisha ibara moja moja ya katiba, kura ya siri itumike. Ili wajumbe
wawe huru katika hatua hiyo kupigia kura ibara kwa ibara kwa kadiri ya
ripoti za kamati na majadiliano. Lakini kura ya mwisho, baada ya kuwa
ibara zote zimekubaliwa; ya kupitisha katiba kwa ujumla wake basi kura
iwe ni ya wazi ya kuitwa jina mjumbe mmoja mmoja kama ambavyo Bunge
hufanya wakati wa kupitisha bajeti.
Hata
hivyo, baada ya kupata Waraka na. 3 wa Siri wa CCM kuhusu Rasimu ya
Katiba wa Februari 2014 ambapo pamoja na mambo mengine ni wa ‘kujipanga
vizuri katika hatua zinazofuata za mchakato wa kuunda katiba mpya’
ikiwemo katika Bunge Maalum na kusikiliza michango ya baadhi ya wajumbe
jana niliona wazi kwamba watetezi wa kura ya siri wana ajenda ya siri
nyuma yao.
Katika
mazingira hayo, ili kuwezesha uhuru wa wajumbe katika uamuzi kwa
kuzingatia maoni ya wananchi na majadiliano yatayofanyika bungeni kwa
lengo la kujenga muafaka wa kitaifa katika mchakato wa katiba nimeamua
kwa nia njema kuwa mtetezi wa kura ya siri kutumika katika Bunge Maalum.
Kila
mjumbe awezeshwe kuwajibika kwa nchi yake, nafsi yake na Mungu wake kwa
kuzingatia maoni ya nchi na maslahi ya taifa badala ya kupiga kura kwa
kuhofia msimamo wa chama, taasisi au kundi analoliwakilisha katika Bunge
Maalum.
Nilieleza
wazi kwamba wanaopendekeza kuwa ibara za rasimu ya katiba zipitishwe
kwa wingi wa kawaida (simple majority) na kwamba wingi wa theluthi mbili
utumike wakati wa kuamua kuhusu rasimu ya mwisho pekee wanataka Bunge
Maalum lipitishe kanuni inayokwenda kinyume na Sheria ya Mabadiliko ya
Katiba ambayo kimsingi itakuwa batili.
Nilieleza
kwamba watetezi wa hoja hii wanasoma sheria toleo la Kiswahili pekee
ambalo lina makosa; kifungu cha 26 (2) kinasema “Ili katiba
inayopendekezwa iweze kupitishwa” wakati ambapo ya Kiingereza inasema
“The provisions of the proposed constitution shall require passing by”;
kwa maana ya kwamba inazungumzia vifungu. Aidha, pamoja na kuwa Sheria
hiyo hiyo toleo la Kiswahili 32 (4) inasema matoleo ya Kiingereza na
Kiswahili “yote ni sahihi” , toleo la Kiingereza limesema “are
authentic”; kwa maana ya kuwa ni halisi.
Mgongano
huo baina ya sheria mbili unapatiwa ufumbuzi kwa kurejea sheria zingine
na maamuzi ya mahakama ambapo inaonyesha kwamba kunapotokea mgogoro
baina ya matoleo ya lugha zingine za sheria ile ya Kiingereza
inatamalaki. Hivyo, kwa kuwa sheria hizo zinazotukuza Kiingereza bado
hazijabadilishwa, sheria inayopaswa kuongoza Kanuni ni ya Kiingereza
ambayo imeweka bayana kwamba vifungu vitapitishwa kwa kura ya wingi wa
mbili ya tatu.
Napendekeza
kwamba masuala haya manne ambayo kuna mwelekeo kwamba kuna watu
wamekutana juzi, kabla ya mjadala wa jana kupanga kwamba maoni ya kamati
yasikubaliwe yanapaswa kuungwa mkono na wajumbe na wananchi nje ya
Bunge.
Pamoja
na kuunga mkono masuala hayo, yapo marekebisho ambayo nimependekeza kwa
maandishi yafanyike na mengine nitaendelea kuyapendekeza leo na kesho.
Katika muktadha huo, naiweka hapa nakala ya Rasimu ya Pili ya Kanuni za
Bunge Maalum ili nawe ushiriki kutoa maoni na kushawishi wajumbe
unaoweza kuwafikia ili kwa pamoja tuhakikishe zinatungwa bora
zitazowezesha Bunge Maalum kuendeshwa kwa ufanisi katika kuiboresha
rasimu na kuifanyia mabadiliko mazuri kwa kuzingatia maoni ya wananchi
na maslahi ya nchi.
Wenu katika uwakilishi wa umma,
John Mnyika (Mb)
27/02/2014
TOA MAONI YAKO HAPA CHINI
0 comments:
Post a Comment