Jaji Joseph Warioba
MWENYEKITI wa Tume ya Mabadiliko ya Katiba, Jaji Joseph Warioba
amesema hali ya mambo yanayoendelea bungeni mjini Dodoma, haoni
matumaini ya kupatikana Katiba mpya na hali hiyo imemkatisha tamaa.
Wakati Jaji Warioba akikatishwa tamaa na uwezekano wa kupatikana
Katiba mpya, Mhadhiri wa vyuo mbalimbali nchini, Prof. Chris Maina,
ameeleza kuwa watu wanaotaka kuzuia historia kuandikwa kwa kutumia
askari wa kutuliza ghasia, hawatafanikiwa kwani historia itawaumbua.
Jaji Warioba na Prof. Maina, walitoa kauli hiyo jijini Dar es Salaam
jana, wakati wa kumbukumbu ya mwaka mmoja tangu kufariki kwa Dk.
Sengondo Mvungi, pamoja na hafla ya kutimiza miaka 19 ya kuanzishwa
Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC).
Katika matukio hayo mawili yaliyoendana na uzinduzi wa kitabu cha
historia ya maisha ya Dk. Mvungi, Jaji Warioba alisema, tangu mwanzo
matumaini yalikuwa ni nchi kupata Katiba mpya kwa maridhiano na kwamba
baada ya mchakato huo kutekwa na wanasiasa, matumaini hayo yametoweka.
Alisema, badala yake wanasiasa hao wameacha kuangalia maslahi ya
taifa na kutegemea uamuzi wa kura badala ya nafasi ya maridhiano kupewa
kipaumbele.
“Sina hakika kama tutapata Katiba mpya, kwani rasimu
itakayopendekezwa na Bunge Maalum haitapigiwa kura hadi mwaka 2016, kwa
kuwa hakuna maridhiano hasa kuhusu muungano, rasimu hiyo itaanza
kupingwa tangu siku ya kutolewa kwake,” alisema na kuongeza.
Kampeni ya uchaguzi mwakani, Katiba mpya itakuwa ajenda inayoweza kuigawa nchi.
Akizungumzia rasimu iliyopitishwa na Bunge Maalum la Katiba, Jaji
Warioba alisema limecha maoni yaliyotolewa na wananchi na kuweka yak
wake, jambo ambalo ni hatari.
Jaji Warioba, alisema licha ya baadhi ya mambo kuonekana kukubaliwa
katika rasimu hiyo, bado yako mengi ya msingi yamewekwa pembeni na
kwamba, wabunge waliopitisha uamuzi huo wanapaswa kutoa maelezo ya
kutosha kwa wananchi.
Aliyataja baadhi ya mambo ambayo mwelekeo wake ni kukataliwa na wananchi, ni pamoja maadili ya viongozi.
“Katika maadili ya viongozi, wananchi walitoa maoni mazito kuhusu
maadili ndani ya jamii na maadili ya viongozi, kwa kuwa wanachukizwa na
kuporomoka kwa maadili,” alisema.
Kutokana na maoni ya wananchi, Jaji Warioba alisema Tume iliimarisha
misingi mikuu ya taifa iliyo katika utangulizi wa rasimu, ambako misingi
katika Katiba ya sasa ni uhuru, haki, udugu na amani, lakini kutokana
na maoni ya wananchi misingi mipya iliongezwa nayo ni pamoja na utu,
usawa, umoja na mshikamamo.
Aliongeza kuwa, wananchi pia walipendekeza tunu za taifa ziwekwe
kwenye Katiba, ambazo ni pamoja na utu, uzalendo, uadilifu, umoja,
uwazi, uwajibikaji na lugha ya taifa ya Kiswahili.
Hata hivyo, Jaji Warioba alisema ni jambo la kusikitisha Bunge Maalum
limeondoa uadilifu, uzalendo, umoja, uwazi na uwajibikaji kutoka kwenye
orodha ya tunu za taifa na kuziweka kwenye misingi ya utawala bora na
kuongeza kuwa, kila mtanzania anapaswa awe na tunu hizo.
Madaraka ya wananchi
Kuhusu madaraka ya wananchi, alisema Katiba inatungwa na wananchi na
kwa maoni yao, wanataka wawe na madaraka ya kumwondoa mbunge wao kama
hawaridhiki na uwakilishi wake.
Akilifafanua hilo, alisema ni kweli siyo jambo la kawaida kumwondoa
mbunge katikati ya kipindi au kumwekea ukomo, lakini kwa sababu ya
rushwa katika uchaguzi, wananchi wanaona ni vema watumie madaraka yao
kuwajibisha wabunge wao.
Katika hilo, alisema inawekana kwa kuwa tayari Bunge lina kanuni za
kuwajibisha wabunge, vyama vya siasa vina madaraka ya kuwaondoa, vivyo
hivyo wananchi nao wanapenda kuwa na madaraka hayo.
Mgawanyo wa madaraka kati ya mihimili
Jaji Warioba, alisema pendekezo la kumwondoa Rais na Mawaziri kutoka
kwenye Bunge, limekataliwa kwa sababu kumezoeleka mfumo wa kibunge kama
ilivyo kwa nchi za Jumuiya ya Madola.
“Siyo kweli kwamba mfumo wetu ni wa kibunge, kwani kwenye mfumo wa
kibunge mkuu wa nchi hana madaraka ya utendaji bali madaraka hayo yako
mikononi mwa Waziri Mkuu, ambaye ni mbunge na hivyo ndivyo ilivyo kwa
Uingereza, India, Canada, Australia na New Zealand.
“Ikumbukwe kwamba, Tanzania ina mfumo wa urais, ambapo Rais ni mkuu
wa nchi, mtendaji mkuu, Amiri Jeshi Mkuu, hivyo Rais na Mawaziri wake
kuwa sehemu ya Bunge ni kuchanganya mamlaka, ambapo hali hii ndio
inafanya Serikali kuingilia mamlaka ya Bunge na pia Bunge kuingilia
mamlaka ya Serikali,” alisema na kuongeza.
Tumeona wakati mchakato huu wa Katiba jinsi madaraka
yanavyoingiliana, ambapo wakati wa kutunga sheria ya mabadiliko ya
Katiba, tuliona jinsi Bunge lilivyokuwa linafanya maamuzi ikiwa ni
pamoja na kutunga sheria.
“Lakini baadaye Rais anafanya mazungumzo na watu nje ya Bunge na
baadaye Bunge linalazimika kubadili maamuzi ambako hata Bunge Maalum la
Katiba limetendewa hivyo… kwa maana hiyo, Bunge halina madaraka kamili
na Rais anaweza kuingilia wakati wowote,” alisema.
Alisema, katika Bunge la kawaida mawaziri wanawabana wabunge
kupitisha mambo ya Serikali na wabunge mara nyingine wanaingilia kazi za
Serikali, kwa mfano Kamati za Bunge kwenda moja kwa moja kwenye taasisi
za Serikali kutoa maagizo au maazimio kwenye maeneo ya utendaji.
Hivyo, anachoona dhana ya kutenganisha madaraka ya mhimili ni jambo
la msingi sana katika mfumo wa demokrasia na nchi nyingi zimebadili
Katiba ili kufanya hivyo na sababu zao zinafanana kabisa na zile ambazo
wananchi wa Tanzania walitoa.
Muundo wa Muungano
Katika suala la Muungano ambalo ndilo limeteka nafasi kubwa ya
majadiliano tangu mchakato huo uanze, Warioba alisema pamoja na Tume
kuorodhesha kero zaidi ya 40, baada ya uchambuzi wa kina ilionekana kero
nyingi ama zimepatiwa ufumbuzi au zinaweza kurekebishwa na tume
ilichambua tu zile ambazo zilionekana ni nzito.
Alibainisha kuwa, lalamiko kubwa kwa upande wa Tanzania Bara ni
Zanzibar kuvunja Katiba ya Muungano, ambako alihoji kuwa kutokana na
yale yaliyopitishwa na Bunge la sasa ni kweli Zanzibar itakubali sheria
zinazotungwa na Bunge kutumika nchi nzima bila masharti.
“Swali lingine ni kama kweli Zanzibar imekubali Mahakama ya Rufaa na
Mahakama ya Juu ziwe mamlaka nchi nzima bila masharti, itakubali kuondoa
mabadiliko ya Katiba ya mwaka 2010 na suala la Bunge kupendekeza kwamba
raia awe na haki kupata ardhi. Je Zanzibar wamekubali raia wote wawe na
haki hiyo kwa upande wa Zanzibar,” alihoji.
Awasubiri wabunge mitaani
Kuhusu shutuma mbalimbali zilizoelekezwa na wajumbe wa Bunge Maalum
kwa wajumbe wa Tume ya iliyokuwa ya Mabadiliko ya Katiba, Jaji Warioba
alisema baada ya wajumbe hao kumaliza kuongea katika vipaza sauti vya
Bunge, wanapaswa kutambua kuwa wanawasubiri mitaani.
“Wao wanasema Jaji Warioba na wajumbe wenzake ni ‘Shiidaah’ tena
wanasema Warioba ni shida kubwa, mimi nawaambia wanakaribia kuacha
vipaza sauti vya Bunge waje huku mitaani wawaeleze wananchi yale
waliyopitisha na sisi tutabaki katika msimamo wa kutetea maoni ya
wananchi, hapo ndipo watakapojua kama walio na shida ni sisi au wao,”
alisema.
Maina aonya nguvu za FFU
Kwa upande wake, Prof. Maina, alisema kwa jinsi nchi inavyoshuhudia
vioja vya wajumbe wa Bunge Maalum la Katiba, ndiyo umuhimu wa tume
iliyoongozwa na Jaji Warioba unavyoendelea kujidhihirisha.
Alisema, wanaoipinga rasimu ya pili ya Katiba wanaushangaza umma wa
Watanzania kwa kueleza kuwa wabunge 75 ni mzigo kwa serikali huku
wakishindwa kuainisha wingi wa kuwa na wabunge 360 na gharama zake.
“Leo wanaposema wabunge 75 ni gharama kuliko 360 hauwezi kuwaelewa,
wanaposema mawaziri 15 ni gharama zaidi ya 60 pia hatuwaelewi na hawa
wanataka kuficha historia na katika hili… wanadiriki kutumia FFU lakini
hawajui kuwa historia haifichwi na ina kawaida ya kuumbua na itawaumbua
hata wakiwa bado hai,” alisema Profesa Maina.
TOA MAONI YAKO HAPA CHINI
0 comments:
Post a Comment